Jezelf blijven in verbinding met anderen
Voor jezelf opkomen, betekent soms ook anderen passeren of tekort doen. Omdat we sociale dieren zijn en verbinding belangrijk vinden, durven we vaak niet voor onszelf op te komen.
Toch kun je assertief zijn zonder de relatie te schaden. Het maakt uit op welke manier je assertief bent. Straal je agressie en minachting uit, dan zal de ander niet geneigd zijn begrip te tonen. Ben je respectvol en leg je uit waarom je nee zegt, dan zal de ander sneller overstag gaan. Ook kan het helpen om een motivatie te geven waar de ander ook wat aan heeft: het zogenaamde gezamenlijke belang. In ieder geval is het belangrijk dat je zakelijk en respectvol blijft.
Een ander belangrijke strategie om in verbinding te blijven is om empathisch te zijn. Als mensen emotioneel zijn, dan kunnen ze slecht nadenken. Je moet eerst de emotie kwijt zien te raken voordat je weer rationeel verder kunt. Begrip tonen voor iemands boosheid, stress, angst, is dan een goede remedie.
1. Emoties zijn besmettelijk
Vergelijk onderstaande interviews. Welke vind je prettiger om naar te kijken en waarom is dat?
2. De kracht van empathie
Onderstaande video's tonen het belang van emoties erkennen. Gottman is een relatietherapeut en Goleman is een psycholoog die het belang van emotionele intelligentie heeft aangetoond: je eigen emoties onderkennen maar ook die van anderen. Daarmee kun je vertrouwen en verbinding opbouwen, wat belangrijk is voor een goede relatie. Mensen die niet goed zijn in perspectief nemen, zouden feedback moeten vragen zodat ze zich bewust worden van andere visies en hun eigen gedrag.
Als je empathisch kunt zijn voor het perspectief van de ander, zal diegene zich gehoord voelen en ook eerder bereid zijn jouw perspectief te horen.
Er zijn vier basisemoties:
-
blij
-
boos
-
Bang
-
Bedroefd
De kunst is stil te staan bij wat emotionele mensen nodig hebben. Empathie is meevoelen, en niet relativeren. Mensen die blij zijn, willen hun vreugde delen. Wees blij voor en met hen. Mensen die boos zijn, willen stoom afblazen en hun situatie veranderen. Dat al benoemen helpt de boosheid te reguleren. Mensen die bang zijn willen zekerheid en zich veilig voelen. Eerst toon je begrip voor de angst, daarna ga je in gesprek over de feiten: hoe reëel is de angst? Wat kan eraan gedaan worden? Mensen die bedroefd zijn, hebben troost nodig. Vaak gaat het om rouw of verlies, daar kan je niet veel aan doen. Een schouder om op uit te huilen, is vaak al voldoende.
Opdracht: Bekijk onderstaande foto's. Welke emoties zie je en hoe zou je daarop kunnen reageren?
3. Wijzen op gezamenlijk belang/negatieve gevolgen
Hoewel begrip tonen voor emoties belangrijk is om de relatie goed te houden en op een rationeel niveau te komen, is het niet de bedoeling dat je over je heen laat lopen en alleen maar aan de ander denkt. Je moet ook voor jezelf kunnen opkomen. Nee zeggen zonder reden, kan echter bot overkomen. Om die reden is het altijd belangrijk je nee te motiveren, tenzij je de relatie niet belangrijk vindt.
Tactisch nee zeggen doe je door te wijzen op mogelijke gevolgen die voor jullie beiden negatief zijn. Bekijk de volgende voorbeelden.
3.1 Ga je mee fietsen?
a) Nee, ik heb geen zin.
b) Nee, dan heb ik geen puf meer om met je te dansen straks.
c) Nee, de bus gaat veel sneller.
3.2 Doe jij de notulen vandaag?
a) Nee, anders haal ik de deadline voor de offerte niet en wordt klant X straks boos. Die moeten we wel te vriend houden.
b) Nee, daar ben ik niet goed in.
c) Doe dat lekker zelf!
3.3 Ga je akkoord met een tijdelijk contract?
a) Nee.
b) Nee, in dit werk zijn klantrelaties belangrijk en het heeft geen zin om relaties aan te gaan met cliënten als ik over een jaar weer weg ben. Ik kan dan mijn werk niet goed doen en de afdeling zelf heeft er ook weinig aan. Dus een tijdelijk contract lijkt me niet zinvol.
c)Nee, ik zoek vastigheid.
Nee zeggen is goed om voor jezelf op te komen maar je kunt er de relatie mee beschadigen. Als je 'nee' zegt en een reden geeft die in beider belang is, behoud je ook de relatie. Bedenk zelf situaties waarin je nee had moeten zeggen. Welke argumenten kun je bedenken die inspelen op een gezamenlijk belang?
4. Alternatief bieden
Behalve denken vanuit het gezamenlijk belang, kun je ook een alternatief bieden waardoor de ander zich geholpen voelt en jij toch voor jezelf opkomt. Overigens hoef jij dat alternatief niet alleen te bedenken. Je kunt dat ook vragen: Ben ik de enige die kan helpen? Zijn er geen alternatieven? Zal ik meedenken over andere oplossingen?
Voorbeelden van alternatieven zijn:
4.1 Ga je mee fietsen?
Nee, ik wil graag genoeg energie hebben om met je te dansen vanavond. Maar we kunnen morgen wel op de fiets een ijsje gaan kopen?
4.2 Kun jij notuleren?
Nee, vandaag lukt niet vanwege die offerte maar ik wil het wel volgende keer doen.
4.3 Ga je akkoord met een tijdelijk contract?
Nee, dat is niet in het belang van de organisatie en van mezelf. Waar ik wel over wil nadenken is een parttime contract aanvaarden in plaats van een fulltime.
Het hangt erg van de context af waarin je wat doet. Je moet zelf bepalen of een alternatief een optie is of dat je gewoon een keer bot nee zegt. Kun je je situaties voor de geest halen waarin je een alternatief had kunnen bieden?
5. Hoe pak je de volgende situaties aan?
5.1 Je leidinggevende vraagt of jij een extra taak wilt doen. Jij hebt het al mega-druk.
5.2 Je vriendin vraagt voor de zoveelste keer of je op de kleine wilt passen. Jij hebt daar geen zin.
5.3 Je baas vraagt of je koffie wilt halen. Jij voelt je een beetje zijn hondje en daar heb je genoeg van.
5.4 Je collega heeft zo een functioneringsgesprek. Ze vraagt of je zo even wilt oefenen; ze ziet er bleek uit. Maar je bent druk.
5.5 Een collega vraagt bij het kopieerapparaat of die voor mag gaan want hij heeft haast. Je hebt zelf ook weinig tijd.
5.6 Je moeder vraagt wanneer je weer eens langskomt, je bent al drie weken niet geweest! Je bent eigenlijk te druk en hoezo moet jij daarnaartoe? Ze kan toch ook jouw kant uitkomen?
5.7 Een collega vraagt of jij haar wilt helpen een rapport te vertalen. Je ziet dat ze vecht tegen haar tranen.