Ik-wijparadox
We willen onszelf zijn maar in verbinding met anderen. Dat is een paradox waar veel mensen mee worstelen.
Uit de experimenten van Asch, Milgram en Zimbardo blijkt dat we gevoelig zijn voor anderen. We doen wat de baas zegt, we doen wat anderen zeggen. Slechts een minderheid van de respondenten is in staat om zelf te blijven nadenken en onafhankelijke beslissingen te nemen. De context bepaalt voor een groot deel wat we doen.
Juist omdat we sociale dieren zijn en afhankelijk van anderen voor wat betreft onze 'need to belong' laten we over onze grenzen gaan.
Mensen die voor zichzelf opkomen of rebelleren worden vaak weggezet als 'drop-out' of onaangepast of dysfunctioneel. Dat maakt voor jezelf opkomen ook zo moeilijk.
filmpje met uitleg over Roos van Leary
Let op: de filmpjes zijn leuk maar de oplossing bij Koot en Bie is niet goed!
Koot en Bie: de moeder zit in boven-tegen (zij bepaalt alles en klaagt over het ontbreken van schoonzoon) en is zowel concurrerend als aanvallend (ik wil een schoonzoon, andere vriendinnen hebben ook een schoonzoon, ik wil dat je homo wordt); de zoon zit in onder-tegen: hij gedraagt zich bij moeder niet zichtbaar opstandig; stemt verbaal in maar onderhuids kookt hij wel. Als zijn moeder even niet luistert, zegt hij ook dat hij helemaal geen vriend wil maar een vriendin, alleen komt hij niet in opstand tegen zijn moeder waardoor het ondergedrag blijft.
Politieman: start aanvallend maar door gedrag fietser (leidend en samenwerkend) verandert de houding van de politieman plotsklaps. Hij wil zelfs geen bekeuring meer uitdelen. Door anderen gelijk te geven of niet te reageren zoals ze verwachten, kun je mensen uit hun evenwicht brengen.
Zorg: verpleger is aanvallend. Patient soms opstandig, soms teruggetrokken.
ik-wij in de praktijk
De uitdaging is voor jezelf op te komen en in verbinding te blijven met de ander.
Een aantal voorwaarden daarvoor zijn:
-
Je moet gezond zijn en uitgerust. Zonder energie kun je niet goed voor jezelf zorgen.
-
Je moet je bewust zijn wat mensen gelukkig maakt. Niet alleen dingen doen die anderen willen, maar ook niet alleen dingen doen die jezelf wilt. De kunst is daar een balans in te vinden met jezelf en de ander.
-
Als je nadenkt over wat je bereikt wilt hebben in je leven als je bejaard bent, weet je waar je aandacht aan moet besteden. Wil je zowel carriere maken als een gelukkig gezin hebben? Dan zul je je aandacht evenredig moeten verdelen over je gezinsleden en je werk. Valt dat in de praktijk tegen? Bekijk dan of je verwachtingen realistisch zijn en wat prioriteit heeft.
-
Je moet je bewust zijn van de manier waarop je je gedraagt en welke reactie dat oproept bij de ander. Zodra je weerstand ontmoet, wordt het tijd om weer verbinding te maken. De Roos van Leary of de Transactionele Analyse kunnen helpen je bewust te worden van communicatiepatronen en die te doorbreken. Heel simpel gezegd: als jij rustig blijft, respectvol reageert, dan zal je de ander positief beïnvloeden.
goede voorbeelden
In de aangrijpende docu over een moeder die zelfmoord ambieert en van een flat springt, confronteert de achtergebleven dochter de artsen met hun weigering mee te werken aan euthanasie. Merk op hoe rustig ze blijft als ze de arts hoort zeggen dat de arts het niet aandurfde. Het gesprek kan voortduren omdat zij niet boos wordt maar oprecht vraagt hoe het kwam. Heel indrukwekkend voorbeeld van boven-samengedrag (fragment vanaf 42 minuten)
Steve Jobs reageert heel tactisch op een belediging uit het publiek. Rust nemen, de ander met respect behandelen, daarmee neem je weer leiding over het gesprek en neem je de wapens weg.